Metody radiologiczne. Terminologia

Autor: Besztak Krzysztof, Jezierski Grzegorz
Data wydania: 2007
Oprawa: miękka
Ilość stron: 128
Wydawnictwo: BIURO GAMMA
ISBN:

Promienie, promieniowanie jonizujące 17
1. Promieniowanie 17
2. Promieniowanie korpuskularne 17
3. Promieniowanie alfa (a) 17
4. Promieniowanie beta ((3) 17
5. Promieniowanie neutronowe (n) 18
6. Promieniowanie elektromagnetyczne = promieniowanie fotonowe 18
7. Promieniowanie elektromagnetyczne - zależność pomiędzy parametrami opisującymi 18
8. Podział promieniowania elektromagnetycznego 18
9. Promieniowanie rentgenowskie (X) 19
10. Promieniowanie gamma (y) 19
11. Promieniowanie gamma niskoenergetyczne 19
12. Promieniowanie anihilacyjne 19
13. Dualizm falowo-korpuskularny 20
14. Korpuskularny obraz fali 20
15. Falowy obraz cząstki, 21
16. Energia promieniowania, E = energia radiacyjna 21
17. Promieniowanie monoenergetyczne 21
18. Promieniowanie polienergetyczne = promieniowanie heteroenergetyczne 21
19. Widmo promieniowania 21
20. Widmo promieniowania ciągłe 22
21. Widmo promieniowania liniowe = widmo dyskretne = widmo prążkowe 22
22. Jonizacja 23
23. Energia jonizacji = potencjał jonizacji 23
24. Promieniowanie jonizujące 23
25. Promieniowanie jonizujące bezpośrednio 23
26. Promieniowanie jonizujące pośrednio 24

Powstanie promieniowania rentgenowskiego 25
27. Promieniowanie rentgenowskie - powstawanie 25
28. Promieniowanie hamowania 26
29. Energia graniczna promieniowania rentgenowskiego 27
30. Promieniowanie synchrotronowe 27
31. Odwrotny efekt Comptona 28
32. Promieniowanie charakterystyczne 29
33. Fluorescencja rentgenowska 29

Promieniotwórczość 30
34. Nuklid 30
35. Nuklid promieniotwórczy 30
36. Promieniotwórczość 30
37. Rozpad promieniotwórczy 30
38. Schemat rozpadu promieniotwórczego 30
39. Konwersja wewnętrzna 31
40. Wychwyt elektronu = wychwyt K 32
41. Efekt Augera 32
42. Elektron Augera 32
43. Izotopowe źródło promieniowania hamowania 34
44. Substancja promieniotwórcza 34
45. Źródło promieniotwórcze 34
46. Źródło zamknięte 34
47. Część aktywna źródła 34
48. Źródło otwarte 34
49. Aktywność źródła, A 35
50. Aktywność właściwa masowa, Am 35
51. Aktywność właściwa objętościowa, Av 35
52. Okres połowicznego rozpadu,T xa = okres półrozpadu 35
53. Krzywa rozpadu promieniotwórczego 35
54. Wydajność źródła promieniowania, W 36
55. Wydajność ekspozycyjna źródła promieniowania X, Wx 36
56. Wydajność ekspozycyjna źródła promieniowania gamma, Wy 36
57. Stała ekspozycyjna, T 37
58. Równoważna wartość stałej ekspozycyjnej,rr 37

Pole promieniowania 38
59. Pole promieniowania 38
60. Natężenie promieniowania jonizującego, J = gęstość strumienia energii 38
61. Dawka ekspozycyjna, X 38
62. Moc dawki ekspozycyjnej, X38

Wiązka promieniowania 39
63. Wiązka promieniowania 39
64. Oś wiązki promieniowania 39
65. Kąt rozwarcia wiązki promieniowania 39
66. Wiązka kierunkowa 40
67. Wiązka wachlarzowa = wiązka szczelinowa 40
68. Wiązka punktowa 40
69. Wiązka panoramiczna = wiązka pierścieniowa 40
70. Wiązka przestrzenna 40
71. Robocza wiązka promieniowania 40
72. Kolimacja 40
73. Promieniowanie użyteczne 40
74. Promieniowanie uboczne 40

Oddziaływanie promieniowania

Jonizujące z materią 42
75. Promieniowanie pierwotne 42
76. Promieniowanie wtórne 42
77. Promieniowanie rozproszone 42
78. Promieniowanie rozproszone koherentne (spójne) 43
79. Promieniowanie rozproszone niekoherentne (niespójne) 43
80. Dyfrakcja = ugięcie = spójne rozpraszanie 43
81. Kąt rozproszenia 43
82. Promieniowanie rozproszone wstecznie 43
83. Wiązka wąska = wiązka skolimowana 43
84. Wiązka szeroka 43
85. Absorpcja promieniowania = pochłanianie promieniowania 43
86. Rozproszenie Rayleigha 44
87. Zj awisko fotoelektryczne = efekt fotoelektryczny 44
88. Zjawisko Comptona = efekt Comptona = rozproszenie Comptona 45
89. Zjawisko tworzenia par 45
90. Osłabienie promieniowania 47
91. Osłabienie wiązki wąskiej 47
92. Prawo osłabienia promieniowania dla wiązki skolimowanej 47
93. Osłabienie wiązki szerokiej 47
94. Prawo osłabienia promieniowania dla wiązki szerokiej 47
95. Liniowy współczynnik osłabienia, x 48
96. Masowy współczynnik osłabienia, um 49
97. Efektywny liniowy współczynnik osłabienia, |V 49
98. Efektywna energia promieniowania jonizującego, Eef 49
99. Przenikliwość promieniowania jonizującego = jakość promieniowania 49
100. Współczynnik wzrostu, B = współczynnik akumulacji = współczynnik nagromadzenia 49
101. Współczynnik rozpraszania, k, 50
102. Kontrast właściwy, cw 50
103. Krotność osłabienia wiązki promieniowania, K 50
104. Warstwa osłabienia połowicznego, g1/2 51
105. Warstwa osłabienia dziesięciokrotnego, gino 51
106. Współczynnik jednorodności promieniowania 51
107. Filtracja promieniowania 52
108. Filtracja własna promieniowania rentgenowskiego = filtracja wewnętrzna 52
109. Luminescencja 52
110. Fluorescencja 53
111. Scyntylacja 53
112. Fosforescencja 53
113. Dawka pochłonięta, D 53
114. Moc dawki pochłoniętej, D 53

Badania radiologiczne - geometria 54
115. Napromienienie 54
116. Ekspozycja 54
117. Wartość ekspozycji 54
118. Względny współczynnik ekspozycji5 4
119. Prawo odwrotności kwadratów 55
120. Prawo Swarzschilda = zasada proporcjonalności 55
121. Ognisko optyczne źródła promieniowania 55
122. Źródło punktowe 55
123. Wielkość ogniska optycznego 56
124. Efektywny wymiar ogniska optycznego 56
125. Układ geometryczny badania 56
126. Grubość radiologiczna 57
127. Obiektowy zakres grubości 58
128. Radiologiczna odległość ogniskowa 58
129. Kąt padania wiązki promieniowania 58
130. Ekspozycja panoramiczna 58

Metody zobrazowania 59
131. Obraz radiologiczny = cieniowy obraz radiologiczny 59
132. Obraz radiograficzny 59
133. Obraz fotograficzny 59
134. Obraz srebrowy 59
135. Obraz utajony 59
136. Obraz kseroradiograficzny 59
137. Obraz kserograficzny 60
138. Obraz proszkowy 60
139. Obraz radioskopowy 60
140. Obraz fluorescencyjny 60
141. Obraz scyntylacyjny 60
142. Obraz cyfrowy 60
143. Obraz rastrowy = obraz bitmapowy = bitmapa 60
144. Piksel (ang. pixel) 61
145. Obraz binarny 61
146. Obraz wektorowy - obraz konturowy 61

Parametry obrazu 62
147. Jakość obrazu 62
148. Kontrast obiektu 62
149. Kontrast obrazu radiologicznego, względny = kontrast radiologiczny, K 62
150. Kontrast obrazu radiograficznego, względny = kontrast radiograficzny 62
151. Kontrast obrazu radioskopowego, względny = kontrast radioskopowy 62
152. Czułość kontrastowa 63
153. Efekt Macha 63
154. Rozdzielczość 63
155. Rozdzielczość przestrzenna = zdolność rozdzielcza przestrzenna = rozdzielczość obrazu = zdolność rozdzielcza obrazu 64
156. Częstość przestrzenna 64
157. MTF (ang. modulation transfer function) = funkcja przenoszenia modulacji 65
158. Nieostrość obrazu 66
159. Nieostrość geometryczna 66
160. Nieostrość rozproszeniowa 66
161. Nieostrość przemieszczeniowa 66
162. Nieostrość wewnętrzna = nieostrość własna 66
163. Nieostrość całkowita 67
164. Wykrywalność wskaźnikowa 67
165. Wykrywalność pręcikowa 67
166. Wykrywalność otworkowa 67
167. Wykrywalność schodkowa 67
168. Wykrywalność wad = czułość wykrywania wady 67
169. Powiększenie projekcyjne obrazu = powiększenie geometryczne 67
170. Polepszenie obrazu 68
171. Skanowanie 68
172. Próbkowanie = dyskretyzacja 68
173. Kwantyzacja (kwantowanie) = przetwarzanie A/C (przetwarzanie analogowo-cyfrowe) 69
174. Głębia koloru = rozdzielczość kwantyzacji = dokładność przetwarzania A/C' 70
175. Przetwarzanie obrazu 71
176. Filtrowanie obrazu 71
177. Segmentacja obrazu 72
178. Rozpoznawanie obrazu 72
179. Analiza obrazu 72
180. Konwersja obrazu 72
181. Histogram 72

Radiograficzne metody badań nieniszczących 74
182. Radiologiczne metody badań nieniszczących 74
183. Metoda radiograficzna = radiografia 74
184. Radiografia rentgenowska = rentgenografia 74
185. Radiografia gamma = gammagrafia 74
186. Radiografia neutronowa = neutronografia 74
187. Radiografia elektronowa 74
188. Radiografia protonowa 74
189. Radiografia barwna 75
190. Radiografia na papierze 75
191. Kseroradiografia 75
192. Radiografia dynamiczna = radiografia w ruchu = radiografia szczelinowa 75
193. Radiografia błyskowa 75
194. Radiografia niskonapięciowa 75
195. Radiografia wysokonapięciowa 75
196. Radiografia tangensowa 75
197. Radiografia projekcyjna 76
198. Radiografia mikroogniskowa 76
199. Mikroradiografia 76
200. Autoradiografia 76
201. Stereoradiografia 76
202. Tomografia na błonie = radiografia warstwowa 77
203. Radiokinematografia 77
204. Radiokrystalografia 77
205. Metoda radioskopowa = radioskopia 77
206. Fluoroskopia 78
207. Fluoroskopia ze wzmocnieniem obrazu 78
208. Radioskopia telewizyjna 78
209. Fluorografia 78
210. Metoda radiometryczna = radiometria 78
211. Defektometria radiometryczna 78
212. Radiometryczne pomiary grubości (gramatury i in. wielkości) 78
213. Metoda absorpcyjna 78
214. Metoda rozproszeniowa 79
215. Metoda fluorescencji rentgenowskiej 79
216. Tomografia komputerowa = CT (ang. computer tomography) 79
217. Tomografia komputerowa z rozproszeniem wstecznym 79
218. Radiografia cyfrowa 79
219. Radiografia komputerowa = CR (ang. computer radiography) 80
220. Radiografia cyfrowa bezpośrednia = DR (ang. digital radiography) 80
221. Digitalizacja radiogramu = skanowanie radiogramu 80

Źródła promieniowania jonizujące 81
222. Źródło promieniowania jonizującego 81
223. Aparat rentgenowski 81
224. Lampa rentgenowska 81
225. Katoda 81
226. Anoda 81
227. Tarcza = antykatoda 81
228. Ognisko lampy rentgenowskiej 81
229. Okienko lampy 82
230. Okienko berylowe 82
231. Lampa rentgenowska z wydłużoną anodą 82
232. Lampa rentgenowska dwuogniskowa 82
233. Lampa rentgenowska z mikroogniskiem 82
234. Lampa rentgenowska impulsowa 82
235. Sprawność lampy rentgenowskiej 82
236. Generator rentgenowski 83
237. Głowica rentgenowska 83
238. Kołpak rentgenowski 83
239. Zespół sterowania aparatu rentgenowskiego 83
240. Prąd anodowy 83
241. Napięcie anodowe 83
242. Akcelerator 83
243. Akcelerator liniowy elektronów 83
244. Betatron 83
245. Mikrotron 84
246. Aparat gammagraficzny 84
247. Uchwyt źródła promieniowania 84
248. Pojemnik ochronny 84
249. Pojemnik roboczy 84
250. Przesłona aparatu gammagraficznego 84
251. Pojemnik transportowy 84
252. Opakowanie typu A 85
253. Opakowanie typu B 85
254. Uran zubożony 85
255. Zespół sterowania aparatu gammagraficznego 85
256. Przewód przesyłowy źródła 85

Detektory promieniowania jonizującego 86
257. Detektor promieniowania jonizującego 86
258. Przetwornik obrazu radiologicznego 86
259. Parametry detektora promieniowania jonizującego (przetwornika obrazu radiologicznego) 86
260.Czułość detektora promieniowania (przetwornika obrazu radiologicznego) 87
261.Wydajność detektora promieniowania (przetwornika obrazu radiologicznego) 87
262. Zdolność rozdzielcza czasowa detektora promieniowania (przetwornika obrazu radiologicznego) 87
263. Detektor płytowy (ang. flat panel) = DDA (ang. digital detector array) 87
264. Błona radiograficzna 87
265. Błona bezokładkowa 87
266. Błona okładkowa 88
267. Błona radiograficzna zwojowa 88
268. Radiogram 88
269. Autoradiogram 88
270. Tomogram 88
271. Gęstość optyczna radiogramu (w świetle przepuszczonym), D 88
272. Użyteczny zakres gęstości optycznej radiogramu 88
273. Zadymienie 89
274. Gęstość optyczna zadymienia 89
275. Krzywa charakterystyczna błony 89
276. Gradient gęstości optycznej, G 90
277. Gradient średni 91
278. Współczynnik kontrastowości (ang. gamma) 91
279. Kontrastowość błony 91
280. Czułość systemu błony, S 91
281. Zakres ekspozycji 92
282. Ziarnistość błony, 92
283. Ziarnistość subiektywna 92
284. Obróbka błony 92
285. Wywoływanie 92
286. Utrwalanie 92
287. Wzorcowy pasek błony 92
288. Klasyfikacja błon radiograficznych 93
289. Błona dielektryczna 93
290. Papier radiograficzny 94
291. Płyta kseroradiograficzna 94
292. Odbitka kseroradiograficzna 94
293. Płyta obrazowa, 94
294. Bledniecie płyty (ang. fading) 94
295. Ekran fluorescencyjny 95
296. Luminancja ekranu fluorescencyjnego 95
297. Współczynnik konwersji 95
298. Wzmacniacz obrazu 95
299. Ekran scyntylacyjny 95
300. Rentgenowidikon 95

Kompletne zestawy 96
301. Zestaw radioskopowy 96
302. Fluoroskop 96
303. Fluorograf. 96
304. Zestaw radiometryczny 96
305. Defektometr radiometryczny 96
306. Grubościomierz radiometryczny - radiometryczny miernik grubości (gramatury i in.) 96
307. Tomograf komputerowy 96
308. Skaner płyt CR 96

Sprzęt pomocniczy 98
309. Okładki wzmacniające 98
310. Okładki wzmacniające metalowe 98
311. Okładki wzmacniające fluorescencyjne 98
312. Okładki wzmacniające fluorometalowe 98
313. Współczynnik wzmocnienia okładek 98
314. Okładka przetwornikowa 98
315. Kaseta radiograficzna 99
316. Kaseta radiograficzna próżniowa 99
317. Uchwyt kasety radiograficznej 99
318. Filtr radiologiczny 99
319. Diafragma radiologiczna 99
320. Kamera otworkowa 99
321. Kolimator 100
322. Przesłona lampy 100
323. Maskowanie 100
324. Maska radiologiczna przednia 100
325. Maska radiologiczna tylna 101
326. Kratka przeciwrozproszeniowa = raster przeciwrozproszeniowy 101
327. Kompensator radiologiczny 101
328. Celownik 101
329. Znacznik radiograficzny 101
330. Wykres ekspozycji 101
331. Kalkulator ekspozycji 102
332. Wskaźnik jakości obrazu (IQI) 102
333. Pręcikowy wskaźnik jakości obrazu 102
334. Schodkowo-otworkowy wskaźnik jakości obrazu 102
335. Płytkowo-otworkowy wskaźnik jakości obrazu 103
336. Pręcikowy wskaźnik jakości obrazu typu "duplex" 103
337. Wzorzec defektometryczny 103
338. Klin sensytometryczny 103
339. Ramka radiograficzna 103
340. Negatoskop 103
341. Densytometr 103
342. Wzorzec gęstości optycznej 103
343. Radiogram porównawczy 104
344. Radiogram odniesienia 104
345. Fantom CR 104

Ochrona radiograficzna 105
346.Ochrona radiologiczna = ochrona przed promieniowaniem jonizującym 105
347.ALARA 105
348. Kategoria narażenia pracowników 105
349. Radiometr 105
350. Dawkomierz = dozymetr 106
351. Dawkomierz fotometryczny 106
352. Dawkomierz jonizacyjny 106
353. Dawkomierz termoluminescencyjny 106
354. Dawkomierz osobisty = dawkomierz indywidualny 106
355. Sygnalizator promieniowania 106
356. Dawka równoważna, HT 106
357. Współczynnik wagowy promieniowania, 107
358. Dawka skuteczna, E= dawka efektywna 107
359. Dawka graniczna 108
360. Dawka równoważna obciążająca, 109
361. Dawka efektywna obciążająca, E(z) 109
362. Promieniowanie naturalne 109
363. Promieniowanie kosmiczne 110
364. Opad promieniotwórczy 110
365. Odpady promieniotwórcze 110
366. Skażenie promieniotwórcze 110
367. Zdarzenie radiacyjne 110
368. Teren kontrolowany 111
369. Teren nadzorowany 111
370. Strefa awaryjna 111

---

---